De fysieke voordelen van paardrijden

Fit door je paard!

Hoe zit het met de fysieke gesteldheid van ruiters?
Er is niet veel onderzoek naar gedaan, begint Nicoline van Dantzig, opgeleid als mensendieck-therapeut en nu werkzaam als instructeur gespecialiseerd in houding en zit. ‘Wetenschappelijk gezien weten we dus niet zoveel. Maar praktijkervaring leert ons uiteraard wel van alles. Zo hebben ruiters en amazones gemiddeld een goede balans, coördinatie en lichaamsbewustzijn. Dat laatste is misschien een wat vaag begrip. Het betekent eigenlijk dat je je lichaam kan aansturen en weet wat je lichaam aan het doen is. Daardoor merk je sneller als je niet in balans bent. Het voordeel van dit soort zaken merk je vooral als je ouder wordt, want balans en coördinatie nemen vanaf een bepaalde leeftijd snel af. Daarom is het heel goed om te blijven rijden op hogere leeftijd.’

Krijg je een goede conditie van paardrijden?
Als ik weer eens met een verhit hoofd het parcours uitkom, hebben ze langs de ring altijd goed advies: ga eens hardlopen! Want veel conditie krijg je niet van paardrijden, toch? Nicoline: ‘Het is geen intensieve sport, maar tegelijkertijd is een gemiddelde training wel een redelijke cardiofitness workout. Anders gezegd: paardrijden zorgt vaak voor een verhoogde hartslag. De gemiddelde ruiter heeft dan ook een redelijke conditie. Dan bedoel ik wel ruiters die bijna iedere dag paardrijden. Met één keer per week kom je uiteraard niet zo ver.’

Is paardrijden goed voor je rug?

Volgens Nicoline kan dat zeker het geval zijn. Maar dan moet je wél op de juiste manier rijden. ‘Het begint altijd met technisch goed rijden, met een correcte houding en zit. Dat wil onder andere zeggen dat een ruiter of amazone de rugspieren voldoende ontspant en de buikspieren genoeg aanspant om bewegingen van het paard te kunnen volgen en daardoor goed te kunnen zitten. Als aan die voorwaarden is voldaan, is paardrijden heel positief voor de mobiliteit van de rug. Dat komt omdat de rug op een niet zwaar belastende manier in verschillende richtingen bewogen wordt.’

Als goed zitten zo belangrijk is, hoe leer je dat?

Het antwoord is misschien niet wat je wilt horen: zitles. ‘Een juiste zit kun je echt wel ontwikkelen, maar het gaat niet vanzelf,’ aldus Nicoline. ‘Het is hard werken en je moet het zelf opzoeken en regelen. Er zijn dan wel een aantal hulpmiddelen. Een analyse met de flexchair kan je bijvoorbeeld helpen om meer inzicht te krijgen in je eigen zit. De flexchair is een soort beweeglijk krukje, dat registreert hoe je zit en beweegt. Zit je recht? Gebruik je je spieren aan beide kanten gelijk? Daarna kun je nog gerichter aan de slag met zitlessen. Dar doe je bij voorkeur aan de longe.’ Wat Nicoline betreft mogen ‘we’ daar meer in investeren dan we over het algemeen doen. ‘iedereen zegt wel dat een goede zit zo belangrijk is. Maar ik ken weinig mensen die daar echt tijd en geld in steken, bijvoorbeeld door wekelijks zitles te nemen. Ze kopen dan toch liever een nieuw jasje, of een halster. Terwijl je echt veel kunt verbeteren aan je zit. Uiteindelijk maak je je paard daar veel gelukkiger mee!’

Stel, je hebt pijn in je rug. Is het dan verstandig om door te gaan met rijden?

‘In principe wel, omdat het rijden je rug losmaakt. De pijn moet natuurlijk niet zo erg zijn dat je niet meer kunt ontspannen. Een andere belangrijke voorwaarde is dat de pijn niet uitstraalt naar één van beide of beide benen. Als dat het geval is, kun je er beter eerst naar laten kijken door een arts.’

Heeft paardrijden nog meer voordelen?

‘Je ontwikkelt je lichaam aan twee kanten hetzelfde,’ aldus Nicoline. ‘Dat is voor je lichaam een stuk beter dan wat er gebeurt als je bijvoorbeeld gaat tennissen of hockeyen. Die scheve belasting kan blessures en slijtage opleveren, terwijl je als ruiter een mooie rechter houding krijgt en houdt. Overigens is het wel goed om, naast het paardrijden, nog een andere sport te doen. Dan je de spieren die je nodig hebt bij het paardrijden extra trainen, bijvoorbeeld alle core-spieren. Maar je kunt ook de spieren die je niet gebruikt met het paardrijden eens aan het werk zetten.’

Welke sporten zijn het beste te doen naast het rijden?

Paarden slokken een groot deel van onze vrije tijd op. Maar stel dat we toch elke week een paar uur vrij kunnen maken voor een andere sport. Wat zouden we dan het beste kunnen doen? Nicoline: ‘Ik kom dan toch uit bij fitness. Met krachttraining kun je op systematische wijze al je spieren trainen, ook de spieren die niet of minder aan bod komen tijdens het rijden. En de cardiotraining die je in de sportschool kunt doen, zoals fietsen, hardlopen of de crosstrainer, maakt je workout compleet. Ook regelmatig een lesje Pilates is erg goed, omdat de bewegingen die daarbij horen heel symmetrisch zijn, gericht op het versterken van je core. Oefeningen die de core versterken, zijn heel belangrijk als je beter wilt leren zitten. Ruiterfitness is ideaal, omdat je oefeningen dan echt afgestemd zijn op wat je nodig hebt voor het paardrijden: een sterke core, balans en souplesse. Scheef belastende sporten, zoals tennis en hockey, zijn niet zo handig om te doen naast paardrijden. Als rechtshandige zul je je rechterarm dan meer ontwikkelen dan de linkerkant en daardoor is het lastiger om gelijke hulpen te geven.’

Heeft paardrijden ook nadelen? Ik heb weleens gehoord dat bevallen lastiger is voor amazones…

Volgens Janneke van Kooten-Hendriks, fysiotherapeut en als instructeur verbonden aan Rider & Spine en moeder van twee kinderen, is dat toch echt een fabeltje. ‘Goed getrainde ruiters en amazones hebben inderdaad sterke bekkenbodemspieren, maar als ze echt juist getraind zijn, kunnen de die spieren ook gebruiken. Dat wil zeggen dat ze hun spieren ook kunnen ontspannen. En dan is bevallen niet lastiger dan gemiddeld. Ik spreek uit eigen ervaring, ik reed vijf tot zes paarden per dag en heb twee prima bevallingen gehad.’

En bekkeninstabiliteit? Heb je daar meer kans op?

Nee, aldus Janneke. ‘Paardrijden is goede training voor je buik-, rug- en bekkenspieren. Je core stability wordt er alleen maar beter door en dat is precies wat je nodig hebt in de strijd tegen bekkeninstabiliteit. Dat wil niet zeggen dat je snel weer kunt rijden als je last heb van bekkeninstabiliteit. Het is afhankelijk van de mate waarin je het hebt. Als je ontzettend veel last hebt, komt het niet eens in je op om op een paard te gaan zitten. Bij lichte instabiliteit kun je waarschijnlijk wel rijden. Paardrijden is in veel gevallen beter voor je bekkenbodem dan hardlopen. Maar overhaast niks en luister goed naar je lichaam.’

Spierballen kweken

Niet alleen het rijden zelf heeft fysieke voordelen, wat dacht je van alle klusjes rondom het paard? Stallen mesten, gangen vegen, spullen sjouwen, het is puur spierballen kweken voor en na het daadwerkelijke rijden. Om nog maar te zwijgen over alle kilometers die je aflegt door even je paard in de wei te zetten of omdat je iets vergeten bent aan de andere kant van stal. Zet je stappenteller maar eens aan tijdens een dagje paarden en je zal verbaasd staan. Bovendien ben je veel in de buitenlucht. Je longen zijn je dankbaar voor de frisse neus en een flinke dosis vitamine D geeft alleen maar meer energie.

Stap nu over naar Zilveren Kruis en profiteer als KNHS-lid van korting en extra voordeel.
Met Zilveren Kruis hebben we afspraken gemaakt over een collectieve zorgverzekering. En daar profiteer jij als KNHS-lid van met korting en extra voordeel. Meer weten? Op zk.nl/knhs bereken je eenvoudig je premie en bepaal je welk pakket het beste bij je past.