Leren paardrijden: Overgangen rijden

Een overgang maak je door van een lagere gang in een hogere gang over te gaan en omgekeerd. Wanneer je in dezelfde gang het tempo verandert spreek je van een tempowisseling.

Overgangen zijn de basis van de rijkunst. Om een paard te leren hoe hij een overgang moet uitvoeren, begin je met het progressief rijden van overgangen. Daarmee bedoelen we dat overgangen trapsgewijs van gang tot gang mogen worden getoond. Bijvoorbeeld als je van de draf naar het halthouden gaat, mogen daar een paar stappassen tussen zitten en hoeft de overgang nog niet precies op de letter plaats te vinden. Zowel bij het rijden van overgangen bij een gemarkeerd punt als bij overgangen waar een ruimere marge voor wordt genomen, is de rijkunstige basis belangrijker dan het precies op de juiste plek rijden van de oefening. In een overgang blijft het paard ontspannen, behoudt hij de takt van de gang tot het moment van de overgang, is de aanleuning correct en blijft het paard rechtgericht. De juiste voorbereiding is belangrijk voor een goede overgang.

Gymnastiseren
Bij de gymnastische ontwikkeling van de paarden speelt het rijden van overgangen een belangrijke rol. Met name bij de gymnastisering van de achterhand. Dit komt omdat bij het maken van een goede overgang vooral de gewrichten van de achterhand ver worden ingebogen en met kracht weer worden gestrekt. De achterhand wordt hierdoor op den duur steeds sterker.

Het rijden van overgangen werkt enorm goed om de gehoorzaamheid van het paard aan de hulpen van de ruiter te verbeteren. Om het rijden van correcte overgangen te oefenen kun je eerst tempowisselingen of schijnovergangen gebruiken, dit om te komen tot een goede overgang. De hulpen bij een schijnovergang zijn hetzelfde als voor een normale overgang. Alleen zet je de hulpen bij een schijnovergang niet door. Je stopt als het paard de overgang net niet maakt. Als een overgang niet goed wordt ingezet, moet je de oefening niet doorzetten. Beter is het om dan eerst weer voorwaarts te rijden en vervolgens de hulpen te herhalen.

Het doel van overgangen rijden:

• Het verbeteren van de draagkracht van de achterhand.
• Het welven van de rug en de lendenen van de paarden.
• Het verkrijgen van meer impuls.
• Het bevorderen van de gehoorzaamheid.
• Het bevorderen van de balans van ruiter en paard.
• Het bevorderen van het rijkunstig gevoel.
• Controle op de vorderingen van het paard.

Hoe rijd je een goede overgang?
Om een overgang naar een lagere gang te maken maak je jezelf lang zonder je te spannen. De kuit onderhoudt de impuls en de hand vangt op en ontspant weer. Om een overgang naar een hogere gang te maken geef je met zit en kuit voorwaarts drijvende hulpen. Je hand staat toe maar mag nooit het contact met de paardenmond verliezen, zodat de aanleuning niet verloren gaat. Een overgang is pas correct als in de nieuwe gang weer takt en regelmaat is bereikt.

Hoe ziet een goede overgang eruit?

• De overgang goed inleiden.
• Het paard blijft zuiver in de beweging.
• De overgang wordt vloeiend gereden.
• De achterhand wordt voldoende onder de massa geplaatst.
• Het paard blijft in de juiste aanleuning.
• De hals blijft op lengte en de nek is het hoogste punt.
• De ruiter verandert niet van houding.
• De overgang wordt op de gevraagde plaats gereden.
• De overgang wordt rechtgericht uitgevoerd.

 Veelgemaakte fouten:

• Het paard maakt taktfouten.
• Het paard maakt in de hogere klassen de overgang te progressief.
• De overgang is niet vloeiend.
• Het paard gehoorzaamt niet of niet snel genoeg.
• Het paard loopt op de voorhand.
• Het paard is tegen de hand.
• Het paard maakt de overgang aarzelend.
• De overgang wordt niet op de gevraagde plaats uitgevoerd.
• De overgang wordt scheef gereden.

De meest voorkomende problemen bij het aanspringen in galop zijn:

• Het paard versnelt het tempo voor het aanspringen en valt te veel op de voorhand.

Oplossing: Het paard scherper aan het been maken en de hulpen beter geven.

• Het paard komt tegen de hand tijdens het aanspringen.

Oplossing: Het paard uit voorzorg dieper instellen, nageeflijker maken en voorwaarts houden.

• Het paard komt op de buitenschouder en springt met de achterhand naar binnen aan.

Oplossing: Voor het aanspringen de voorhand voor het binnen achterbeen zetten.

• Het paard springt aan in de verkeerde galop.

Oplossing: het geven van de juiste hulpen, stil zitten en het paard voldoende op twee teugels houden.

• Het paard springt te gespannen aan.

Oplossing: kleine galophulpen geven. Het paard reageert gespannen op een te grote galophulp.

Heb je moeite met het rijden van een overgang of heb je nog vragen hierover? Vraag je instructeur om je te helpen.

Eerder verschenen in deze reeks Leren Paardrijden:

De Zit
De Hulpen
Het correct rijden van wendingen
Aanleuning en nageeflijkheid
Activiteit en impuls
De stap
Doorzitten
Beugels op maat maken
Regels in de rijbaan
De Middendraf
Wijken voor het been
De verzameling
Buiging en stelling
Voltes rijden
Halsstrekken
De galop
Rechtrichten
Sturen
Tempowisselingen
Ontspanningsoefeningen

Meer weten?
In het boek 'Leer Paardrijden met Plezier', dat onderdeel is van de KNHS Ruiteropleiding Brons, vertellen we je alles over leren paardrijden. De KNHS Ruiteropleiding bestaat uit drie fasen (brons, zilver en goud) en leidt op van eerste paardrijles tot en met het hoogst haalbare niveau. De ruiteropleiding wordt aangeboden op FNRS-maneges. De dichtstbijzijnde manege bij jou in de buurt vind je hier. Heb je een eigen paard vraag dan je instructeur om je te helpen de theorie om te zetten in de praktijk. 

Meer informatie KNHS Ruiteropleiding.

Overname tekst- en beeldmateriaal niet toegestaan