Leren Paardrijden: Verlichte zit

Als je wilt dat jouw hulpen op de juiste manier op je paard inwerken en dat jij in balans op je paard zit, is het een vereiste dat jouw houding en zit correct zijn. Door in een correcte houding soepel en ongedwongen te zitten, ben je in staat de bewegingen van het paard optimaal te volgen zonder je vast te klemmen of te verkrampen. Daarnaast is een correcte zit belangrijk om je balans te houden. Alleen als je in balans zit kun je goede en duidelijke hulpen aan het paard geven. Daardoor heb je controle over het tempo, de grootte van de galopsprongen en de te rijden lijnen van het parcours.

Rijden in verlichte zit
Bij het springen rijd je in de verlichte zit. Een paard heeft hierdoor meer bewegingsvrijheid in de rug. In de verlichte zit kom je iets uit het zadel en je handen gaan met de teugels verder naar voren, waardoor je de grotere beweging van je paard kunt blijven volgen. Als je tijdens het buitenrijden een heuvel op rijdt, door zwaar zand moet of over iets heen moet stappen, neem je ook de verlichte zit aan. Dit is fijner voor het paard. In de springproeven wordt gevraagd de verlichte zit te laten zien. Je moet in deze houding in balans kunnen blijven, zonder de teugels als steun te gebruiken. De verlichte zit is het makkelijkst als je op een veelzijdigheid- of een springzadel rijdt. Een dergelijk zadel biedt meer steun dan een dressuurzadel. Als je gaat springen doe je de beugels een paar gaatjes korter dan bij het dressuurrijden. De verlichte zit neem je aan door je teugels korter te maken en je handen iets verder naar voren te plaatsen, met je duimen ter hoogte van de manenkam. Zorg dat je contact houdt met de paardenmond, zonder eraan te hangen. Om dit te doen gaat je bovenlichaam naar voren. Hierdoor komt je gewicht meer op je beugels en komt je zitvlak uit het zadel. Bij het draven in verlichte zit blijft je zitvlak zo dicht mogelijk bij het zadel. Het is dus niet de bedoeling dat je over de hals ligt of hoog boven je paard staat. Houd je rug recht en kijk in de rijrichting. Je hak moet het laagste punt zijn. Zorg dat je met de bal van je voet op de stijgbeugel blijft drukken. Doe je dit niet, dan verlies je je balans en stoor je je paard in zijn beweging.

De verlichte zit is belangrijk voor:

• De balans van de ruiter. Tijdens het springen, of als je galoppeert over het terrein moet je veel beweging van het paard opvangen. Dit gaat makkelijker als je niet met je gehele gewicht in het zadel zit, maar juist meer beweging kunt opvangen met de gewrichten in je enkels, je knieën en je heupen. Daardoor blijf je – ook als er van alles onder je gebeurt – gewoon in balans, en kun je je paard optimaal blijven controleren.

• De balans van het paard. Een paard dat niet gestoord wordt door de ruiter loopt op eigen benen, kan de sprong goed taxeren en gebruikt zijn lichaam correct tijdens de sprong. Het paard krijgt daardoor zelfvertrouwen, springt graag en zal niet proberen te weigeren.

Aandachtspunten voor een goede verlichte zit:

• Buig je bovenlichaam vanuit de heupen iets naar voren, waarbij je de natuurlijke houding van de wervelkolom behoudt. Je zit dus niet meer rechtop.
• Houd bovenarmen en ellebogen vanuit je schouders iets voor je lichaam, waarbij de lijn onderarm-teugel-paardenmond zo recht mogelijk is.
• Houd je handen rechtop aan beide kanten van de hals, met de polsen recht.
• Draag je hoofd rechtop en kijk naar voren.
• Houd druk op je stijgbeugels.
• Beweeg elastisch mee met de beweging van het paard.
• Houd je knieën aangesloten aan het zadel, zonder te knijpen.
• Leg je onderbenen iets achter de singel en houd met de kuit contact met het paardenlichaam. Je voet steunt op de breedste plaats van de bal van de voet in de beugel.
• Blijf in balans door je voet onder het zwaartepunt te houden.
• Je hak is het laagste punt.
• Veer door je enkels voor een betere balans.

Aandachtspunten bij de verlichte zit
De verlichte zit geeft niet alleen een mooi beeld, maar is ook functioneel. Belangrijk is dat je voldoende druk houdt op de beugels, waardoor je onderbenen op hun plaats blijven. Daardoor zit je goed in balans en stoor je je paard niet in zijn rug. Houd je hakken laag, zodat je enkels een verende werking hebben en je onderbenen niet schuiven.

Veel gemaakte fouten zijn:

• Omkijken na de hindernis. Dit stoort jou en je paard in de balans.
• Je ellebogen naar buiten uitdrukken.
• Steunen op de manenkam.
• Handen naar boven doen tijdens de sprong.
• Benen naar voren steken tijdens de sprong.
• Teveel naar voren zitten tijdens de sprong.
• Niet stilzitten voor de sprong.
• Scheef naast een paard hangen boven de sprong.
• Te vroeg naar voren zitten.

Deze fouten ontstaan als je onvoldoende balans hebt. Het gevolg is dat je paard wordt gestoord voor, tijdens en na de sprong. Veel controle over je eigen houding is belangrijk voor een goede sprong.

Verlichte zit voor, tijdens en na de sprong
Om meer inwerking te hebben vanuit je zit, blijf je zitten in het zadel tot vlak bij de sprong. Als je aanrijdt op de sprong, houd je controle over tempo en richting, zodat je tijd hebt om te sturen, de afstand te bepalen en om goed aan te rijden op het midden van de sprong. Rijd in een rechte lijn naar de sprong toe. Je paard moet de afstand kunnen inschatten waar hij moet afzetten om goed over de hindernis te komen. Mik op het midden van de sprong. Neem vlak voor de sprong de verlichte zit aan. Bij de afzet, boven de hindernis en bij de landing moet een paard zijn rug vrij kunnen bewegen. Blijf erna nog even in de verlichte zit en ga dan zacht zitten, zodat je paard niet in zijn rug word gestoord bij de landing en de daaropvolgende wending.

Heb je nog vragen over de verlichte zit of heb je moeite met het rijden hiervan? Vraag dan je instructeur om je te helpen. 

Meer weten?
De informatie uit bovenstaand artikel en alle 'Leren Paardrijden' artikelen vind je in de boeken ‘Leer paardrijden met Plezier’ Brons en ‘Leer paardrijden met Plezier’ Zilver van onze ruiteropleiding ‘Leer paardrijden met Plezier’. Je kunt deze boeken sinds kort bestellen in onze gloednieuwe webshop. De boeken kosten € 27,50 per stuk, maar ben je lid van de KNHS dan betaal je maar € 15,95.

De KNHS Ruiteropleiding bestaat uit drie fasen (brons, zilver en goud) en leidt op van eerste paardrijles tot en met het hoogst haalbare niveau. De ruiteropleiding wordt aangeboden op FNRS-maneges. De dichtstbijzijnde manege bij jou in de buurt vind je hier. Heb je een eigen paard vraag dan je instructeur om je te helpen de theorie om te zetten in de praktijk. 

Meer informatie KNHS Ruiteropleiding.

Overname tekst- en beeldmateriaal niet toegestaan