Tips van de Top: De werking van het paardenlichaam

Tip van Marion: "Als je naar een hamonieuze training met jouw paard wil werken, moet je weten hoe de onderdelen van het paardenlichaam werken en hoe ze horen te functioneren."

Het skelet van een paard groeit met name de eerste maanden enorm. In het eerste levensjaar wordt vaak ongeveer 65 procent van de totale groei bereikt. Het zal duidelijk zijn dat in deze fase de opfok en begeleiding (training) zeer belangrijk zijn. Er is aangetoond dat met name de aanleg van kraakbeen en de weerstandsopbouw tegen forse belasting in de eerste levensmaanden plaatsvindt. Natuurlijk zijn de benen enorm belangrijk, de kwaliteit van het beenwerk moet voor een sportpaard dan ook perfect zijn. Maar al te vaak vergeten we echter de bouw en functie van de wervelkolom. Er is aangetoond dat er enorme verschillen bestaan in de manier waarop paarden hun rug bewegen tijdens het voortbewegen. Er zijn in principe drie bewegingsmogelijkheden in de ruggengraat:
1. De rek- en strekmogelijkheid in de lengte (flexie en extensie).
2. In zijwaartse richting (lateroflexie).
3. Om de lengteas (rotatie).

Gebleken is dat de maximale bewegingsmogelijkheden per werveldeel nogal verschillen:
in de hals is veel beweging mogelijk, op borstniveau heel weinig, in de lendenen weer
meer en ook in het bekken is enige beweging mogelijk.
Voor de voortbeweging van een paard is het bewegen van de wervelkolom heel
belangrijk, omdat de benen (in)direct aan de wervelkolom vastzitten. Een bewegende
wervelkolom kan er dus voor zorgen dat de benen optimaal geplaatst kunnen worden
voor zo efficiënt mogelijk voortbewegen en/of afzetten.

Dressuurpaard en wervelkolom
Voor de dressuur zijn met name de bovengenoemde drie mogelijkheden van bewegen
erg belangrijk. Om een paard verzameld te krijgen zal er immers veel moeten gebeuren
in de wervelkolom. Om korter te worden moeten de boogvormen in de wervelkolom
sterker worden opgebogen (flexie), waarbij de hals omhoog komt, de schoft vrijer komt
te liggen en de schouderbladen meer vrijheid krijgen. Hierdoor kan het voorbeen
makkelijker worden weggezet. Meestal zal de rug iets zakken, het kruis wordt ronder,
en de achterbenen kunnen meer dragen en minder stuwen.
De hoeken in sprong en knie worden dan meer gesloten, waardoor spieren een groter
moment moeten overwinnen. Bij het opspannen van de wervelkolom wordt als het ware
de opgeslagen energie in de boogvorm (min of meer een opgevouwen veer) veel groter.
Als het paard daarmee leert omgaan, kan het plotseling ontspannen van de veer in zeer
korte tijd een enorme hoeveelheid energie genereren.

Springpaard en wervelkolom
Ook voor het springpaard is een correct gebruik van de wervelkolom essentieel. Vlak
voor het afzetten voor de hindernis moet de buiging in de wervelkolom van de borst,
lendenen en kruis maximaal zijn, zodat de achterhand optimaal ondergebracht kan
worden. De wervelkolom in de hals wordt daarbij juist maximaal gestrekt. De optimaal
gespannen veer in de rug leidt dan tot een optimale afzet van de achterhand. Om de
veer te spannen moet je heel gedoseerd de energie opwekken en opslaan in de veer.
Daarom moet je de veer van twee kanten ondersteunen: van voren is het vooral
begrenzen en contact (onder)houden, van achteren wordt de veer
voorzichtig onder spanning gezet door het drijvende been. Uit onderzoek is inmiddels
gebleken dat ook de voorbenen meedoen in het opbouwen van de veerspanning, het
paard duwt zich als het ware op (loopt met afdruk).

Wil je hier mee over weten? In de Masterclass van Marion Schreuder op Horseriding.Academy wordt aandacht besteed aan het paard als kuddedier en op welke manier je dit ook kunt gebruiken om beter en met meer plezier te kunnen paardrijden. In het boek Paard&Welzijn wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan het gedrag en de (basis) behoeften van het paard.