EHBO: Huidaandoeningen

Een gezond paard heeft een egale, glanzende vacht en manen. Aandoeningen van de huid kunnen leiden tot kale (schuur)plekjes, schilfers, wondjes, korsten, vele kleine bulten of enkele grote zwellingen. Soms gaan de plekjes gepaard met jeuk. Let dan op de volgorde: was de jeuk er eerst en leidt de jeuk tot (schuur)plekjes of waren de plekjes er eerst, waardoor het paard last kreeg van jeuk? Huidaandoeningen kunnen verschillende oorzaken hebben: een allergie tegen íets, schimmels, bacteriën, mijten, insecten, planten of zonlicht. Huidaandoeningen kunnen ook veroorzaakt worden door drukkingen en irritatie van zadel en tuig. Afhankelijk van de oorzaak zijn de huidaandoeningen al dan niet besmettelijk. Het is daarom belangrijk om bij huidproblemen altijd de dierenarts te raadplegen.

Allergische reacties

Wat is het?

Een plotselinge, vaak heftige reactie van de huid zien we bij allergieën. Veroorzakers kunnen onder andere zijn:

stoffen in de voeding, denk ook aan planten
stoffen waarmee de huid in aanraking komt: denk onder andere aan onderhoudsmiddelen voor het zadel, het tuig en de rijlaarzen, het soort metaal van het bit of gespen aan het tuig, wasmiddelen van dekens, sjabrakken enzovoort, shampoo, glansspray of insectenwerende middelen
medicijnen
insectenbeten of insectensteken

Waaraan kan ik allergische reacties herkennen?

Bij een allergische reactie van de huid zien we dat plotseling ontelbare blaasjes of zwellingen over de hele huid ontstaan. Binnen enkele uren verdwijnen deze vaak weer vanzelf.

Wat moet ik doen(tot de dierenarts komt)?

bescherm het dier tegen het felle zonlicht
koel het dier, maar smeer geen middeltjes op de huid
let op overige ziekteverschijnselen:
- blijven die uit, dan kun je enkele uren afwachten
- vertoont het dier andere ziekteverschijnselen of verdwijnt de allergische reactie niet, schakel dan de dierenarts in

Hoe kan ik allergische reacties voorkomen?

Pas als je weet waarvoor het dier allergisch is kun je gerichte maatregelen treffen. Het is vaak nogal lastig om de oorzaak van een allergie te achterhalen.

Schimmelinfectie (ringworm / ringschurft)

Wat is het?

Sommige schimmelsoorten kunnen een besmettelijke huidaandoening veroorzaken. Vooral jonge paarden en dieren met een verminderde weerstand zijn vatbaar. Schimmels gedijen vooral op vochtige plaatsen, bijvoorbeeld onder het zadel of op de singelplaats achter de elleboog. Eén tot zes weken na besmetting ontstaan kleine bultjes met opstaande haren. Hieruit ontstaan ronde, kale schilferige plekjes. Die genezen vanuit het midden. Daarom wordt deze aandoening ook ‘ringworm’ genoemd. Schimmels jeuken niet maar zijn wél erg besmettelijk: besmetting gebeurt via alles dat aangetaste huid aanraakt: borstels, dekens, tuig of de laarzen van de ruiter.

Waaraan kan ik schimmelinfectie herkennen?

Signalement: vaak jonge paarden of dieren met verminderde weerstand
Algemene indruk: aanvankelijk bultjes, later ronde, kale, schilferige plekjes op de huid

Wat moet ik doen (tot de dierenarts komt)?

Raadpleeg de dierenarts vóór de eerste behandeling! Elke behandeling kan het beeld vertroebelen waardoor een goede diagnose bemoeilijkt wordt. De dierenarts zal bij twijfel een monster in een laboratorium laten onderzoeken. Was de patiënt helemaal met een anti-schimmelmiddel 3 keer, met een tussenpoos van 3-5 dagen. Desinfecteer de borstels, dekens, sjabrakken, het tuig, de rijlaarzen, de stal en omgeving met anti-schimmelmiddel. Het is ook mogelijk om het paard te vaccineren om herstel te bevorderen. Dit kan niet bij jonge paarden, bij dieren met verminderde weerstand en bij drachtige merries.

Hoe kan ik schimmelinfectie voorkomen?

Met een aantal hygiëne-maatregelen is een schimmelinfectie vaak te voorkomen:

gebruik bij ieder paard eigen poetsspullen, dekens, sjabrakken enzovoort
zorg voor optimale hygiëne in en om de stal
vaccineren is mogelijk: raadpleeg je dierenarts

Mok

Wat is het?

Mok is een veel voorkomend huidprobleem in en om de kootholte. Vooral witte huiddelen zijn gevoelig voor deze aandoening. Bij een paard met mok zien we enkele of vele wondjes of kloven, al dan niet met korsten in de kootholte. In zeer ernstige gevallen kan het paard kreupel zijn. Er zijn veel verschillende factoren die mok kunnen veroorzaken:

vochtige warmte, bijvoorbeeld door een slechte stalhygiëne, contact met mest van een paard met diarree, drassige weide of natte rijbaan, veelvuldig wassen van de paardenbenen of geschoren kootholtes, waardoor de haren niet meer kunnen werken als waterafvoer
zonnebrand, vooral op witte huiddelen
haarzakontstekingen in de onderbenen
mijten en schimmels

Indien mok niet goed wordt behandeld kan bloedvergiftiging (lymfangitis) ontstaan, met een blijvend dik been als gevolg.

Waaraan kan ik mok herkennen?

Signalement: vaak witte aftekeningen, vaak lang behang
Algemene indruk: kleine of grotere wondjes in en om de kootholte
Algemeen onderzoek: kreupelheid kan voorkomen

Wat moet ik doen (tot de dierenarts komt)?

Maak de kootholte één keer goed schoon door de onderbenen te wassen met lauw water en een pH-neutrale zeep. Breng daarna een mokzalf op. Wordt de behandelde plaats weer vies, veeg het dan met een zachte theedoek schoon en breng regelmatig opnieuw de zalf aan.
Zijn er mijten of schimmels in het spel, dan moet het paard met specifieke medicijnen worden behandeld.
Zorg verder voor optimale hygiëne en een droge ondergrond.
Schakel de dierenarts in bij ernstige mok met diepe kloven, veel korsten, indien het been dik wordt of indien de genezing te lang duurt.

Hoe kan ik mok voorkomen?

Niet in alle gevallen kan mok worden voorkomen, maar met een optimale hygiëne en door de haren in de kootholte niet te scheren verminder je de kans op mok aanzienlijk!

Insectenbeten en insectensteken

Wat is het?

Insectenbeten en insectensteken komen vooral in water- en bosrijke gebieden vaak voor. Op de plaats van de beet of steek ontstaat meestal een lichte zwelling, die binnen enkele dagen vanzelf weer verdwijnt. Is de zwelling op de plaats waar het zadel ligt, dan kan er een drukking ontstaan. Vliegen, ook al steken ze niet, kunnen voor veel overlast zorgen. Door veelvuldig rond de ogen te krioelen, kan een oogontsteking ontstaan. Sommige dieren zijn allergisch voor bepaalde insectenbeten of insectensteken. Een mogelijke reactie is dat er over het gehele lichaam kleine bulten ontstaan, of dat een steek tot een enorm grote zwelling leidt. In ernstige gevallen kan een dier met een allergie in shock raken. Indien een paard in de mondholte wordt gestoken, dan kan de hierdoor veroorzaakte zwelling de ademhaling belemmeren. Dit is een spoedgeval!

Waaraan kan ik insectenbeten en insectensteken herkennen?

kenmerken bij insectenbeten en insectensteken

Signalement -
Anamnese: vooral in bos- en waterrijke gebieden
Algemene indruk: jeukende bulten of zwellingen op de huid onrustig dier: loopt, zwiept continu met de staart, trapt onder de buik
Algemeen onderzoek -

Wat moet ik doen (tot de dierenarts komt)?

Bescherm het paard tegen nog meer beten of steken door het in een donkere, koele ruimte te zetten of een vliegendeken en vliegenkapje om te doen.

Hoe kan ik insectenbeten en insectensteken voorkomen?

Insecten zijn het meest actief rond zonsopgang en zonsondergang. In die periode kan een gevoelig paard soms beter binnen verblijven. Behandel de stal met een insectenwerend middel of zorg voor horren.
Vliegendekens bieden goede bescherming. Vliegenkapjes beschermen de ogen.
De werking van insectensprays is per dier verschillend en vaak slechts van korte duur.

Zonnebrand

Wat is het?

Op witte huiddelen en op de weinig behaarde neus en bovenlip kan zonnebrand voorkomen. Voorkeursplaatsen zijn de mond, de neusgaten en de kootholte. Uiteraard wordt deze aandoening veroorzaakt door sterke zonneschijn, maar er zijn ook planten die tot soortgelijke problemen kunnen leiden of de gevoeligheid voor zonnebrand vergroten. Op de aangetaste huiddelen zien we eerst blaasjes en de huid verkleurt rood. Later kan vocht uit de blaasjes komen en er kunnen korsten ontstaan. De plekken jeuken, waardoor het paard zal schuren. De combinatie van zonnebrand en mok komt veelvuldig voor. Verwaarlozing van de eerste tekenen van zonnebrand kan leiden tot huidontstekingen en bacteriële infecties of gezwollen en pijnlijke benen.

Waaraan kan ik zonnebrand herkennen?

Signalement: vooral paarden met witte huiddelen
Anamnese: zonnige dagen
Algemene indruk: blaasjes, rood verkleurde huiddelen, uitvloeiing, korsten
Algemeen onderzoek -

Wat moet ik doen (tot de dierenarts komt)?

breng de patiënt in de schaduw
in overleg met de dierenarts kan het paard met een speciale zalf worden behandeld

Hoe kan ik zonnebrand voorkomen?

Bied in de weide altijd beschutting tegen zonlicht, bijvoorbeeld door een schuilhut of oude bomen.
Laat de gevoelige paarden op de heetste en zonnigste momenten van de dag liever binnen, in ernstige gevallen alleen ’s nachts laten weiden.
Breng uit voorzorg zonnebrandolie of zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor op de gevoelige plaatsen aan.
Gebruik een zonwerend neuskapje.